مالیات همیشه یکی از راههای درآمدزایی دولتهاست. هر چند که در طول دهههای گذشته و به دلیل اقتصاد تک محصولی ایران، بیشترین درآمد دولت مربوط به فروش نفت بوده اما همیشه دولتها به این مساله تاکید کردهاند که احیای درآمدهای مالیاتی و توجه به آن میتواند بخش مهمی از کسری بودجه آنها را تامین کند. در عین حال همیشه یک فرار مالیاتی بزرگ وجود داشته که هیچ دولتی قادر به کنترل آن نبوده است.
بخشی از این مالیات، مربوط به کالاهایی است که خرید و فروش میشود. سیاستگذاران به طور معمول کلیه کالاهای قابل معامله را مشمول مالیات میکنند؛ از ملک تا خودرو. اگر گشتی در اخبار بزنیم، خواهیم دید که برخی از خریداران و فروشندههای بازار خودرو نسبت به مالیات قطعی کردن سند که در دفترخانه اخذ میشود، شکایت دارند. اما این مالیات نقل و انتقال خودرو چیست و چگونه اعمال میشود؟
به طور معمول بعد از نهایی شدن معاملات خودرو و انجام تعویض پلاک، دو طرف باید در محضر حضور پیدا کرده و سند قطعی خودرو را قطعی کنند. در این مرحله، هزینهای از دو طرف دریافت میشود که همان هزینه ثبت معامله است. بخش مهمی از این هزینه مربوط به مالیات نقل و انتقال خودروست. یعنی این نوع مالیات در مرحله آخر و در زمان قطعی شدن سند باید پرداخت شود.
اما شیوه محاسبه این نوع از مالیات به چه صورت است؟ نمیتوان عدد دقیقی اعلام کرد چرا که بسته به مدل خودرو، رقم این مالیات متفاوت است. گفته میشود که حدود ۶۰ درصد هزینهای که در مرحله نهایی شدن سند در محضر دریافت میشود مربوط به مالیات نقل و انتقال خودروست، ۲۰ تا ۳۰ درصد حق ثبت و بقیه این رقم حق دفترخانه است. یعنی به عنوان مثال، خودرویی که برای نقل و انتقال سند خود حدود ۱۰میلیون تومان هزینه دفترخانه میپردازد، حدود ۶ میلیون از آن را به مالیات نقل و انتقال خودرو اختصاص داده است.
برای برخی جای سوال است که مالیات پرداخت شده برای نقل و انتقال خودرو به کجا واریز میشود. در واقع مالیات که بخشی از مبلغ پرداخت شده در محضر است، به صورت مستقیم به حساب دارایی واریز میشود. اگر معامله خودرویی با وکالت فروش در حال انجام باشد، این رقم در زمان فروش اخذ میشود.
در واقع کل مالیات اخذ شده در کشور، چه مربوط به ارث و چه مربوط به ارزش افزوده یا معاملات باشد، به خزانه دولت واریز میشود و دولت موظف است آن را در جهت بهسازی زیرساختها و امور مربوط به مردم هزینه کند.
در ماههای گذشته برخی صحبتها در خصوص پذیرش برگ سبز خودرو به عنوان سند قطعی مطرح شده و حتی یک بار یک حکم بدوی دادگاه در شبکههای مجازی پخش شد که نشان از پذیرش برگ سبز در حکم سند خودرو داشت. با این حال و با وجود رفت و آمدهای بسیاری که لایحههای مربوط به حذف الزام ثبت سند در دفترخانه بین قوای مختلف داشته، هنوز این مساله نهایی نشده و کلیه خودروها موظف به ثبت سند خود در محضر هستند.
نکته مهم اینجاست که حتی اگر چنین طرحی به تصویب برسد، باز هم باید این مالیات اعمال شود چرا که طبق قانون جزء مالیاتی است که باید در صورت معامله اخذ شود. یعنی حتی در صورت حذف پروسه ثبت سند در محضر، باز هم سازمان دیگری برای این کار ورود خواهد کرد تا این مالیات دریافت شود.
مالیات نقل و انتقال خودرو برای خودروهای مختلف، متفاوت است. اما آنطور که گفته میشود، خودروهای صفر مالیات بیشتری دارند و هر چقدر که از سال تولید آنها گذشته باشد، رقم کمتری برای مالیات نقل و انتقال میپردازند. در واقع در سال اول تحویل خودرو و در صورت خروج از رهن شرکت خودروساز، اگر مالک تصمیم به معامله خودرو بگیرد، باید مالیات بیشتری بپردازد. به همین خاطر هم هزینه محضر برای خودروهای صفر بالاتر است چرا که مالیات نقل و انتقال آنها هم بیشتر میشود. یعنی مالیات ماشینی که تولید ۱۴۰۰ است خیلی بیشتر خواهد بود.
جدای از تصمیمی که ممکن است در آینده برای پذیرش برگ سبز خودرو به عنوان سند مطرح شود، کارشناسان این نکته را مطرح میکنند که حتی اگر هزینه محضر برایتان بالا یا غیرمنطقی بود، باز هم نسبت به پرداخت آن و تسویه مالیات اقدام کنید. نکته مهمی که در این مورد وجود دارد این است که این رقم به هر حال باید توسط افراد پرداخت شود و اگر فردی نخواهد سند قطعی محضر را دریافت کند، این احتمال وجود دارد که در زمان خروج از کشور با ممانعت روبرو شود چرا که رقمی به عنوان بدهی مالیاتی برای فرد لحاظ شده است.
برای اطلاعات بیشتر از اخبار خودرو می توان به مقاله های افزایش تقاضا برای خودروهای کارکرده در بازار و نگاهی به کم خرج ترین خودروهای ایرانی در بازار مراجعه نمود.